Wycena rezerwy na odprawy rentowe
Odprawa rentowa – komu przysługuje?
Przez odprawę rentową należy rozumieć powszechne, jednorazowe świadczenie wypłacane przez pracodawcę pracownikowi, którego stosunek pracy zakończył się w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy. Zgodnie z Kodeksem Pracy prawo do odprawy rentowej posiadają wszyscy pracownicy. Minimalna wysokość odprawy rentowej została określona w zapisach Kodeksu Pracy i wynosi ona jednomiesięczne wynagrodzenie pracownika. Należy jednak pamiętać, że każde przedsiębiorstwo może dowolnie podwyższać wysokość wypłacanej przez nie odprawy rentowej poprzez wprowadzanie odpowiednich zapisów w ZUZP lub Regulaminach Wynagradzania.
Poniżej prezentujemy zapisy Kodeku Pracy dotyczące odprawy rentowej:
Art. 921. § 1. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
§ 2. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
O odprawach rentowych wspomina także Ustawa o Rachunkowości, która zalicza odprawy rentowe do świadczeń pracowniczych, na które przedsiębiorstwa są zobowiązane tworzyć rezerwy. Oprócz konieczności tworzenia rezerw na odprawy rentowe, firmy powinny tworzyć także rezerwy na świadczenia emerytalne, rezerwy na nagrody jubileuszowe i inne świadczenia, do których wypłaty są zobowiązane.
Ustawa o Rachunkowości stanowi:
Art. 39. 1. Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, jeżeli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych.
2. Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności:
1) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny;
2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku. Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.
2a. Zobowiązania, o których mowa w ust. 2 pkt 2, wykazuje się w bilansie jako rezerwy na zobowiązania.
Poniżej prezentujemy zapisy Kodeku Pracy dotyczące odprawy rentowej:
Art. 921. § 1. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
§ 2. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
O odprawach rentowych wspomina także Ustawa o Rachunkowości, która zalicza odprawy rentowe do świadczeń pracowniczych, na które przedsiębiorstwa są zobowiązane tworzyć rezerwy. Oprócz konieczności tworzenia rezerw na odprawy rentowe, firmy powinny tworzyć także rezerwy na świadczenia emerytalne, rezerwy na nagrody jubileuszowe i inne świadczenia, do których wypłaty są zobowiązane.
Ustawa o Rachunkowości stanowi:
Art. 39. 1. Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, jeżeli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych.
2. Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności:
1) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny;
2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku. Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.
2a. Zobowiązania, o których mowa w ust. 2 pkt 2, wykazuje się w bilansie jako rezerwy na zobowiązania.
Jak obliczyć rezerwy na odprawy rentowe?
Zalecana do wyznaczania rezerw przez Międzynarodowe Standardy Rachunkowości nr 19 (MSR 19) oraz Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 (KSR 6) Metoda Projected Unit Method (prognozowanych świadczeń jednostkowych) wymaga zastosowania szeregu prawdopodobieństw i innych skomplikowanych procesów matematycznych, dlatego właśnie przy obliczaniu wartości rezerw na odprawy rentowe zalecane jest skorzystanie z usług aktuariusza lub biura aktuarialnego. Rezerwy na odprawy rentowe powinny być wyznaczane na dzień bilansowy w postaci sumy rezerw dotyczących poszczególnych pracowników przedsiębiorstwa – nie należy obliczać rezerw na podstawie skumulowanych danych przedstawiających tylko wartości średnie – takie podejście może skutkować znacznym niedowartościowaniem rezerw na świadczenia rentowe.
W Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 6 znajdujemy następujące zapisy dotyczące wyceny rezerw na odprawy rentowe oraz udziału w wycenie biegłego aktuariusza:
Pkt. 4.7. Podstawą wyceny rezerw na przyszłe świadczenia na rzecz pracowników są przepisy prawa pracy, regulaminów wynagrodzeń, układów zbiorowych i innych wiążących porozumień pracodawców z pracownikami. Szacunek kwoty rezerwy powinien uwzględniać obowiązkowe obciążenie pracodawcy wynikające z obowiązujących na dzień szacowania rezerwy przepisów prawa (np. składki emerytalne i rentowe).
Przy wycenie świadczeń emerytalnych i podobnych można kierować się postanowieniami MSR 19 "Świadczenia pracownicze". Zalecaną metodą szacowania rezerw na te świadczenia jest wycena aktuarialna. Wycena rezerw na długoterminowe świadczenia pracownicze, w tym: nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe powinna zostać przeprowadzona zgodnie z metodologią aktuarialną, korzystając z pomocy aktuariusza, albowiem ustalenie kwot tych rezerw oparte jest na szeregu założeniach, zarówno co do warunków makroekonomicznych, jak i założeniach dotyczących rotacji pracowników, ryzyka śmierci i innych. Aktuariusz może wycenić rezerwy na: nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne, pośmiertne, rentowe, dodatki stażowe, opiekę medyczną itp.
Natomiast w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości nr 19 opisana została metoda prognozowanych świadczeń jednostkowych jako zalecana do wyceny wszystkich rezerw pracowniczych (m.in. także rezerw na odprawy rentowe):
Pkt. 67 Jednostka stosuje metodę prognozowanych uprawnień jednostkowych, aby ustalić wartość bieżącą swoich zobowiązań z tytułu określonych świadczeń oraz związanych z nimi kosztów bieżącego zatrudnienia oraz - w stosownych przypadkach - kosztów przeszłego zatrudnienia.
Pkt. 68 Zgodnie z metodą prognozowanych uprawnień jednostkowych (czasami znaną pod nazwą metody świadczeń narosłych w stosunku do stażu pracy lub metody "świadczenie/staż pracy") każdy okres wykonywania pracy postrzega się jako powodujący powstanie dodatkowej jednostki uprawnienia do świadczeń (zob. paragrafy 70-74), a każda jednostka uprawnienia do świadczeń wyliczana jest oddzielnie przed wejściem w skład ostatecznego zobowiązania (zob. paragrafy 75-98).
Należy pamiętać, iż Kodeks Pracy reguluje minimalną wysokość odprawy rentowej i nie uzależnia jej od stażu pracy pracownika. W znacznej ilości przedsiębiorstw wysokość odprawy rentowej jest uregulowana w Zakładowych Układach Zbiorowych Pracy lub Regulaminach Wynagradzania i jest zależna od stażu pracy pracownika oraz jego wynagrodzenia. Im dłuższy staż pracownika tym wyższa wartość odprawy, w związku z powyższym zwiększa się także wysokość rezerw na odprawy rentowe.
W Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 6 znajdujemy następujące zapisy dotyczące wyceny rezerw na odprawy rentowe oraz udziału w wycenie biegłego aktuariusza:
Pkt. 4.7. Podstawą wyceny rezerw na przyszłe świadczenia na rzecz pracowników są przepisy prawa pracy, regulaminów wynagrodzeń, układów zbiorowych i innych wiążących porozumień pracodawców z pracownikami. Szacunek kwoty rezerwy powinien uwzględniać obowiązkowe obciążenie pracodawcy wynikające z obowiązujących na dzień szacowania rezerwy przepisów prawa (np. składki emerytalne i rentowe).
Przy wycenie świadczeń emerytalnych i podobnych można kierować się postanowieniami MSR 19 "Świadczenia pracownicze". Zalecaną metodą szacowania rezerw na te świadczenia jest wycena aktuarialna. Wycena rezerw na długoterminowe świadczenia pracownicze, w tym: nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe powinna zostać przeprowadzona zgodnie z metodologią aktuarialną, korzystając z pomocy aktuariusza, albowiem ustalenie kwot tych rezerw oparte jest na szeregu założeniach, zarówno co do warunków makroekonomicznych, jak i założeniach dotyczących rotacji pracowników, ryzyka śmierci i innych. Aktuariusz może wycenić rezerwy na: nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne, pośmiertne, rentowe, dodatki stażowe, opiekę medyczną itp.
Natomiast w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości nr 19 opisana została metoda prognozowanych świadczeń jednostkowych jako zalecana do wyceny wszystkich rezerw pracowniczych (m.in. także rezerw na odprawy rentowe):
Pkt. 67 Jednostka stosuje metodę prognozowanych uprawnień jednostkowych, aby ustalić wartość bieżącą swoich zobowiązań z tytułu określonych świadczeń oraz związanych z nimi kosztów bieżącego zatrudnienia oraz - w stosownych przypadkach - kosztów przeszłego zatrudnienia.
Pkt. 68 Zgodnie z metodą prognozowanych uprawnień jednostkowych (czasami znaną pod nazwą metody świadczeń narosłych w stosunku do stażu pracy lub metody "świadczenie/staż pracy") każdy okres wykonywania pracy postrzega się jako powodujący powstanie dodatkowej jednostki uprawnienia do świadczeń (zob. paragrafy 70-74), a każda jednostka uprawnienia do świadczeń wyliczana jest oddzielnie przed wejściem w skład ostatecznego zobowiązania (zob. paragrafy 75-98).
Należy pamiętać, iż Kodeks Pracy reguluje minimalną wysokość odprawy rentowej i nie uzależnia jej od stażu pracy pracownika. W znacznej ilości przedsiębiorstw wysokość odprawy rentowej jest uregulowana w Zakładowych Układach Zbiorowych Pracy lub Regulaminach Wynagradzania i jest zależna od stażu pracy pracownika oraz jego wynagrodzenia. Im dłuższy staż pracownika tym wyższa wartość odprawy, w związku z powyższym zwiększa się także wysokość rezerw na odprawy rentowe.
Kiedy tworzymy rezerwy na odprawę rentową?
Spółki tworząc rezerwy na odprawy emerytalne, rentowe lub pośmiertne w oparciu o zapisy Kodeksu Pracy uważają, że wartość rezerw na odprawy rentowe jest nieistotna bilansowo. Aby się o tym przekonać należy jednak dokonać takiej wyceny korzystając z usług licencjonowanego aktuariusza lub biura aktuarialnego.
Należy także pamiętać, iż wysokość odprawy rentowej może zostać dowolnie podwyższona w zapisach zakładowych układów zbiorowych pracy lub regulaminach wynagradzania. Zazwyczaj podwyższone wartości odpraw rentowych, uzależnionych od całkowitego stażu pracy, mają nauczyciele, górnicy, policjanci, żołnierze zawodowi i pracownicy służby cywilnej itp. W takim przypadku większy staż pracy oraz wyższe podstawy odpraw implikują konieczność wypłaty wyższych kwot odpraw rentowych oraz znacznie wyższy poziom utworzonych na nie rezerw pracowniczych.
Nasze Biuro Aktuarialne zajmuje się m.in. wyceną rezerw na odprawy rentowe, w celu uzyskania informacji zapraszamy na naszą stronę i do kontaktu.
Sprawdź ofertę! >>>
Należy także pamiętać, iż wysokość odprawy rentowej może zostać dowolnie podwyższona w zapisach zakładowych układów zbiorowych pracy lub regulaminach wynagradzania. Zazwyczaj podwyższone wartości odpraw rentowych, uzależnionych od całkowitego stażu pracy, mają nauczyciele, górnicy, policjanci, żołnierze zawodowi i pracownicy służby cywilnej itp. W takim przypadku większy staż pracy oraz wyższe podstawy odpraw implikują konieczność wypłaty wyższych kwot odpraw rentowych oraz znacznie wyższy poziom utworzonych na nie rezerw pracowniczych.
Nasze Biuro Aktuarialne zajmuje się m.in. wyceną rezerw na odprawy rentowe, w celu uzyskania informacji zapraszamy na naszą stronę i do kontaktu.
Sprawdź ofertę! >>>